چكيده

يكي از مطالعات اساسي براي برنامه‌ريزي وتوسعه، شناخت ويژگي‌هاي طبيعي مناطق و آگاهي از توان‌ها و استعدادهاي بالقوه آن است در اين راستا مطالعه‌ي ژئومورفولوژي به عنوان علمي كه به بررسي اشكال وعوارض سطح زمين از نقطه نظر ماهيت، نوع مواد وفرآيندهاي مؤثر در تحول ‌آنها مي‌پردازد؛ نقش زيربنايي در برنامه‌هاي توسعه ايفا مي‌نمايد. در اين پايان‌نامه منطقه‌ي كهك واقع در قسمت جنوبي استان قم مورد بررسي قرار گرفته است.

هدف اصلي تحقيق شناخت قابليت‌ها و محدوديت‌ها مي‌باشد به لحاظ قابليت مي‌توان به ذخيره‌سازي آب‌هاي زيرزميني و سطحي، امكان توسعه‌ي آب و خاك مناسب، قابليت براي ايجاد و توسعه‌ي شهرك‌ها و روستا شهرهاي جديد در زمين‌هاي مناسب، و توسعه‌ي صنعت توريسم را نام برد. محدوديت‌هايي نظير سيل‌خيز‌بودن منطقه و ‌آسيب‌پذيري ناشي از سيلاب در بيشتر نقاط، وجود حركت‌هاي دامنه‌اي به لحاظ دارابودن شيب زياد و سازندهاي متنوع در بسياري از روستاها و زمين‌هاي زراعي آنها وفرسايش شديد به دليل وجود سازندهاي حساس به فرسايش نيز وجود دارد. از آنجا كه كهك در روند توسعه قرار دارد، لازم است به شرايط، توان‌ها و محدوديت‌هاي محيط طبيعي توجه بيشتري معطوف گردد كه با شناخت آن‌ها، توسعه‌ي شهري، روستايي، انساني، كشاورزي و صنعتي و معدني و … در جهت يك توسعه‌ي بدون تخريب حركت كنند.

فهرست عناوين

فصل اول- كليات تحقيق ………………………………………………………………….. 1

1-1 موقعيت منطقه ي مورد مطالعه…………………………………………… 2

1-2 بيان مسئله و ضرورت اجراي طرح ………………………………………………. 4

1-3 پيشينه تحقيق …………………………………………………………………………….. 5

1-4 اهداف تحقيق ………………………………………………………………… 8

1-5 سئولات تحقيق …………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-6 فرضيات تحقيق …………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-7 روش تحقيق ………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-8 تجزيه و تحليل اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………. 10

1-9 محدوديت ها و مشكلات تحقيق ………………………………………………………………………………………. 11

فصل دوم- زمين شناسي منطقه …………………………………………………………………… 12

2-1 زمين شناسي منطقه …………………………………………………………………………………………………………. 13

2-2 رسوب شناسي منطقه ……………………………………………………………………………………………………….. 14

2-2-1 ائوسن …………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

2-2-2 اوليگوسن………………………………………………………………………………………………………………………… 15

2-2-3 رسوبات دوران چهارم ……………………………………………………………………………………………………. 15

2-3 داده هاي تكتونيكي …………………………………………………………………………………………………………… 16

2-3-1 گسل ها …………………………………………………………………………………………………………………………. 17

2-3-1-1 گسل بيدهند ……………………………………………………………………………………………………………. 18

2-3-1-2 ديگر گسل ها ……………………………………………………………………………………………………………. 19

2-4 داده هاي ساختماني ………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-4-1 چين خوردگي ………………………………………………………………………………………………………………. 20

2-5 ليتولو‍ژي …………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-5-1 ائوسن …………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-5-2 اوليگوسن ………………………………………………………………………………………………………………………. 24

2-5-3 اوليگوسن- ميوسن ……………………………………………………………………………………………………….. 24

2-5-4 ميوسن …………………………………………………………………………………………………………………………… 25

2-5-5 پليوسن- كواترنري ………………………………………………………………………………………………………… 25

فصل سوم- اقليم شناسي منطقه ………………………………………………………………….. 26

3-1 ويژگي هاي آب و هوايي منطقه………………………………………………………………………………………… 27

3-2 دما ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

3-3 بارندگي ………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

3-4 رطوبت نسبي ……………………………………………………………………………………………………………………… 34

3-5 يخبندان ……………………………………………………………………………………………………………………………… 35

3-6 طبقه بندي اقليمي منطقه ………………………………………………………………………………………………… 36

فصل چهارم- مصداق هاي توسعه ………………………………………………………………… 38

4-1 مفهوم توسعه ……………………………………………………………………………………………………………………… 39

4-2 توسعه، جمعيت و نيازهاي انساني…………………………………………………………………………………….. 40

4-3 جمعيت و منابع …………………………………………………………………………………………………………………. 41

4-4 توسعه ي روستايي …………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-5 توسعه ي كشاورزي …………………………………………………………………………………………………………… 44

4-5-1 راهبردها و سياست هاي توسعه كشاورزي …………………………………………………………………. 45

4-5-2 استفاده از زمين …………………………………………………………………………………………………………….. 46

4-5-3 استفاده از آب ……………………………………………………………………………………………………………….. 47

4-6 توسعه ي صنعتي ………………………………………………………………………………………………………………. 49

4-6-1 مهمترين قابليت ها و محدوديتهاي توسعه ي صنعتي ………………………………………………. 49

4-6-2 راهبردهاي توسعه ي صنعتي و معدني ………………………………………………………………………. 50

4-6-3 استفاده از معادن …………………………………………………………………………………………………………… 51

4-6-3-1 قابليت ها و محدوديت هاي بخش معدن ……………………………………………………………….. 55

4-7 توسعه ي شهري ………………………………………………………………………………………………………………… 55

4-7-1 اهداف طرح هاي توسعه ي شهري ……………………………………………………………………………… 56

4-8 توسعه و برنامه ريزي ژئومورفولوژيك ……………………………………………………………………………….. 56

4-9 توسعه و ژئومورفولوژي كاربردي ……………………………………………………………………………………….. 58

فصل پنجم- اشكال و فرايندهاي ژئومورفولوژيك موثر بر توسعه ي كهك………….. 61

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 62

5-1 براساس آبراهه ها و انواع شبكه هاي زهكشي ………………………………………………………………… 62

5-2 آبهاي زيرزميني …………………………………………………………………………………………………………………. 70

5-3 براساس مخروط هاي آبرفتي ……………………………………………………………………………………………. 72

5-3-1 مخروط افكنه هاي فعال ………………………………………………………………………………………………. 73

5-3-2 مخروط افكنه هاي غير فعال ……………………………………………………………………………………….. 74

5-3-3 پادگانه هاي كهن يا trl…………………………………………………………………………………………………. 74

5-3-3-1 پادگانه هاي كهن از نظر پوشش گياهي ………………………………………………………………… 74

5-4 براساس سطوح هموار (دشت سر) …………………………………………………………………………………… 75

5-4-1 دشت سر لخت ……………………………………………………………………………………………………………… 77

5-4-2 دشت سر انتهايي شبكه آب (دشت سر آپانداژ) …………………………………………………………. 79

5-5 براساس سطوح شيب دار ………………………………………………………………………………………………….. 80

5-5-1 تيپ كوهستان با توده ي سنگي …………………………………………………………………………………. 83

5-5-2 تيپ كوهستان با بيرون زدگي ……………………………………………………………………………………… 85

5-5-3 تيپ كوهستان با گيلويي ………………………………………………………………………………………………. 86

5-6 حركات دامنه اي ……………………………………………………………………………………………………………….. 90

5-7 براساس سازندهاي سطحي ………………………………………………………………………………………………. 94

5-8 فرسايش خاك ………………………………………………………………………………………………………………….. 100

5-9 كاربري اراضي …………………………………………………………………………………………………………………… 102

فصل ششم- ارزيابي و نتيجه گيري ……………………………………………………………… 103

6-1 پاسخ به سوالات تحقيق …………………………………………………………………………………………………… 104

6-1-1 سوال اول تحقيق …………………………………………………………………………………………………………. 104

6-1-2 سوال دوم تحقيق………………………………………………………………………………………………………….. 111

فهرست جدول ها

جدول 3-1 ويژگي هاي ايستگاه سينوپتيك …………………………………………………………………………… 28

جدول 3-2 آمار بارندگي ايستگاه باران سنجي وسف …………………………………………………………….. 33

جدول 3-3 آمار بارندگي ايستگاه باران سنجي فردو………………………………………………………………… 33

جدول 3-4 طبقه بندي اقليمي دو مارتن ………………………………………………………………………………… 36

جدول 4-1 آمار جمعيتي منطقه ……………………………………………………………………………………………… 43

جدول 4-2 آمار كشاورزي منطقه …………………………………………………………………………………………….. 47

جدول 4-3 منابع آب منطقه …………………………………………………………………………………………………….. 48

جدول 5-1 نفوذپذيري زمين ……………………………………………………………………………………………………. 71

جدول 5-2 ضريب خطر از منظر عامل شيب …………………………………………………………………………. 81

جدول 5-3 طبقه بندي حركات توده اي …………………………………………………………………………………. 91

جدول 6-1 كوه هاي مهم منطقه ……………………………………………………………………………………………. 111

فهرست شكل ها

شكل 1-1 نقشه ي موقعيت استان قم در كل كشور ……………………………………………………………….. 3

شكل 1-2 نقشه ي موقعيت منطقه ي كهك در استان قم و نسبت به استانهاي همجوار…….. 4

شكل 2-1 رسوبات دوران چهارم در غرب منطقه ……………………………………………………………………. 16

شكل 2-2 صفحه ي گسلي در آهك هاي سازند قم……………………………………………………………….. 18

شكل 2-3 گسل حصار ملابا جهت شمال غربي- جنوب شرقي ……………………………………………. 19

شكل 2-4 نقشه ي زمين شناسي ……………………………………………………………………………………………. 23

شكل 2-5 نقشه ي زمين شناسي منطقه ………………………………………………………………………………… 23

شكل 3-1 نقشه ي موقعيت ايستگاه كهك ……………………………………………………………………………… 28

شكل 3-2 نمودار ميانگين دماي ماهانه …………………………………………………………………………………… 29

شكل 3-3 نمودار ميانگين دماي حداقل ماهانه ………………………………………………………………………. 30

شكل 3-4 نمودار ميانگين دماي حداكثر ماهانه ……………………………………………………………………… 30

شكل 3-5 نقشه ي محد.وده سطوح هم دما …………………………………………………………………………… 31

شكل 3-6 نمودار ميانگين بارش ماهانه …………………………………………………………………………………… 32

شكل 3-7 نمودار حداكثر بارندگي در 24 ساعت…………………………………………………………………….. 32

شكل 3-8 نقشه سطوح همباران ……………………………………………………………………………………………… 34

شكل 3-9 نمودار رطوبت نسبي ……………………………………………………………………………………………….. 35

شكل 3-10 نمودار ميانگين روزهاي يخبندان ………………………………………………………………………… 36

شكل 5-1 طرح دندرتيك ………………………………………………………………………………………………………….. 65

شكل 5-2 طرح پخشان ……………………………………………………………………………………………………………… 66

شكل 5-3 طرح نابهنجار ……………………………………………………………………………………………………………. 67

شكل 5-4 طرح شبه موازي ………………………………………………………………………………………………………. 68

شكل 5-5 طرح موازي ………………………………………………………………………………………………………………. 69

شكل 5-6 طرح شبه دندرتيك …………………………………………………………………………………………………. 70

شكل 5-7 نقشه ي سطوح ارتفاعي ………………………………………………………………………………………….. 76

شكل 5-8 رخنمون قشر گچ در واحد دشت سر ……………………………………………………………………. 77

شكل 5-9 برونزدگي از جنس سازند قمف رخنمون در واحد دشت سر لخت …………………….. 78

شكل 5-10 دشت سر انتهايي روستاي ورجان ……………………………………………………………………….. 80

شكل 5-11 نقشه ي شيب منطقه …………………………………………………………………………………………… 82

شكل 5-12 نقشه ي جهت شيب …………………………………………………………………………………………….. 83

شكل 5-13 وجود برونزدگي سنگي و ميكروتراس ها………………………………………………………………. 86

شكل 5-14 وجود برجستگي در طبقات سخت روستاي سيرو ……………………………………………… 87

شكل 5-15 وجود برجستگي در مناطق آهكي ………………………………………………………………………. 88

شكل 5-16 وجود طبقات سخت ونرم در تيپ كوهستان با گيلويي ……………………………………… 88

شكل 5-17 تخريب مكانيكي در پاي دامنه …………………………………………………………………………….. 89

شكل 5-18 توف هاي نازك تا متوسط لايه بين افق هاي آندزيتي ……………………………………… 96

شكل 5-19 شرق و جنوب شرقي منطقه (ماهواره اي) …………………………………………………………. 97

شكل 5-20 مركز و جنوب منطقه (ماهواره اي) ……………………………………………………………………… 98

شكل 5-21 غرب و جنوب غربي منطقه (ماهواره اي) …………………………………………………………… 99

شكل 5-22 نيمه ي شمالي منطقه (ماهواره اي) ………………………………………………………………….. 100

شكل 5-23 كاربري اراضي ………………………………………………………………………………………………………. 102

منابع و مآخذ

 1-   احمدی، حسن ، ژئومورفولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه تهران، 1378

2-   ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا ، جامعه شناسی توسعه، انتشارات کیهان، 1384

3-  ازکیا مصطفی و غفاری، غلامرضا، توسعه‎ی روستایی با تأکید بر جامعه‎ی روستایی ایران، انتشارات نی ، 1383

4-   امامی، هاشم، شرح نقشه‎ی زمین شناسی چهارگوش قم، انتشارات سازمان زمین شناسی کشور،1370

5-   بحريني، سيدحسين، فرآيند طراحي شهري، انتشارات دانشگاه تهران، 1377

6-   بخشداري كهك، آمار جمعيت بخش كهك، 1388

7-   بهفروز، فاطمه، فلسفه‎ي روش شناسي تحقيق علمي در جغرافيا، انتشارات دانشگاه تهران، 1378

8-  تودارو، مایکل، توسعه‎ی اقتصادی در جهان سوم، ترجمه‎ی غلامعلی فرجادی جلد 1، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، 1368

9-   حافظ نيا، محمدرضا، مقدمه‎اي بر روش تحقيق در علوم انساني، انتشارات سمت، تهران، 1377

10-  حسين‎زاده، مهدي، قابليت ژئومورفولوژيكي توسعه‎ي شهري بيرجند، پايان‎نامه‎ي كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، دانشكده‎ي جغرافيا، 1384

11-  خسروی، یونس و اشنویی، امیر، پدیده‎های ژئومورفولوژی و تأثیر آن‎ها در شکل‎گیری و تکامل شهر، مجموعه مقالات جایگاه ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، 1387

12-     درویش‎زاده، علی ، زمین شناسی ایران، انتشارات پيام نور، 1377

13-  دیوید هریسون، جامعه شناسی نوسازی و توسعه، ترجمه‎ی علیرضا کلدی، انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی، 1376

14-     رجائی- عبدالحمید کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، انتشارات قومس

15-  رضايي مقدم، محمدحسين و ثقفي، مهدي، كاربرد تكنيكهاي جديد براي طبقه‎بندي و تحليل مخاطرات ژئومورفولوژي در گسترش شهر تبريز، فصلنامه‎ي مدرس علوم انساني، دانشگاه تربيت مدرس، دوره ي 9، ش1، 1384

16-  رنجبر، محسن و زیدی، آصف، بررسی نقش ژئومورفولوژی در توان‎های محیطی با استفاده از مدل فازی، مجموعه مقالات جایگاه ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، 1387

17-     روستايي، شهرام و جباري، ايرج، ژئومورفولوژي مناطق شهري، انتشارات سمت، تهران، 1386

18-  رهنمايي، محمدتقي، مجموعه مباحث و روش‎هاي شهرسازي(جغرافيا)، چاپ اول، انتشارات مركز مطالعات و تحقيقات شهرسازي و معماري تهران، 1382

19-  زمرديان، محمدجعفر، كاربرد جغرافياي طبيعي در برنامه‎ريزي شهري و روستايي در رشته‎ي جغرافيا، انتشارات دانشگاه پيام نور، تهران، 1374

20-  زماني پور، اسدالله، ترويج كشاورزي در فرآيند توسعه، انتشارات دانشكده‎ي كشاورزي بيرجند، مشهد، 1373

دانلود فایل