مقدمه:

 اكنون كه از پيروزي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي با عراق سال ها مي گذرد، بايد ارزش ها و آرمان هاي اصيل و ارزش هاي اسلام ناب محمدي (ص) را در جامعه پيدا كنيم كه اين امر در زماني انجام مي پذيرد كه فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه پي‌ريزي و نهادينه شود.

اصولاً يكي از مسائل مهم جامعه اي كه مدعي حضور گفتگوي تمدن هاست پي بردن به اصالت تمدن ها و فرهنگ ها و انگيزة خالص و ناب شهدا است. در اين عرصه تنها زمينه اي كه از فرهنگ و شهادت داشتيم عنواني بود كه در طوب زندگي خود در لوح روح خود حك كرده ايم. زمينه اي كه خانواده ها يا شهدا و ايثارگران داراي درك بالاتر و بهتري از آن هستند براي اين موضوع ما به كتاب هايي كه فلسفه ايثار و فرهنگ آن را عميق تر بيان كرده بسيار توجه و اشاره كرديم.

مسئله ديگر كه ما در اين مقاله و يا تحقيق آن را مورد توجه قرار داديم، ارزش هايي بود كه در جوامع و اديان مختلف براي ناميدن يك فرد به عنوان شهيد ملاك قرار مي‌گيرد. پس براي اين امر ابتدا بايد انگيزه هاي شهادت طلبي را در جوامع مختلف بررسي كرديم.

نتايج اين پژوهش به ما كمك مي‌كند تا هاله اي از تقدس و معنويت و روح، را فرا گيرد و در درك بهتر فرهنگ ايثار و شهادت ما را ياري دهد.

1-1بيان مسئله

مسئله مورد نظر در پژوهش حاضر بررسي جايگاه ايثار در منابع اسلامي، انواع ايثار، تذثير ايثار فرهنگ فرد و اجتماع و عوامل گسترش دهنده و باز دارنده ايثار مي‌باشد.

1-تعريف مفهومي ايثار و جايگاه آن در اسلام؟

2-بررسي انواع ايثار

3-تأثير ايثار بر فرد و اجتماع

4-بررسي عوامل گسترش دهنده و بازدارنده ايثار

5-بررسي ايثار و شهادت در دين هاي مسيح و يهود

2-1- اهميت و ضرورت مسئله:

تاريخ نهضت هاي اسلامي آكنده از حضور مردان و زناني است كه در عرصة جهاد، خالصانه به ميدان عمل آمدند و با جان فشاني و ايثار، بي نام و نشان از خويش، حق را بر اريكة عدالت نشاندند در اين نوشتار تلاش شده است تا در دو بخش مجزا پس از مقدمه، تعاريف و مفاهيم فرهنگ ايثار و مصاديق عيني و عملي آن به شكل مشروح بيان شود.

فرهنگ شهادت و ايثار، تجلي بخش هويت ديني و احياي ارزش هايي است كه حيات انديشه يك جامعة انساني را ضمانت مي‌كند و بهداشت رواني انسان را در عرصه هاي اجتماعي و سياسي و اقتصادي شكل مي‌دهد. به ديگر سخن، شهيدان، در يك انتخاب آگاهانه، با نفي خويش به نفع جامعه و يك انديشه همت مي گمارند، و فضاي رخوت و غفلت عصر خود را به فضاي تلاش و بينش فرا مي خوانند. آنان به كابلد بي رمق يك جامعه، روح خودباوري مي دهند و حيات و حركت ارزش هايي كه در طوفان حوادث به فراموشي سپرده شده است به منصة ظهور مي رسانند.

فهرست مطالب

فصل اول: كليات……………………………………………………………………………………………………………………..

1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….

2- بيان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………..

2-1 اهميت و ضرورت مسئله……………………………………………………………………………………………….

3-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….

4-1 جامعه آماري…………………………………………………………………………………………………………………..

5-1 نمونه و روش نمونه گيري…………………………………………………………………………………………….

6-1 روش تحقيق……………………………………………………………………………………………………………………

7-1 مراحل اجراي تحقيق…………………………………………………………………………………………………….

8-1 مشكلات تحقيق……………………………………………………………………………………………………………..

9-1 ارائه پيشنهادات………………………………………………………………………………………………………………

فصل دوم: ايثار در منابع اسلامي……………………………………………………………..

2-تعريف ايثار………………………………………………………………………………………………………………………….

1-2 نمونه اي از آيات قرآن كريم درباره ايثار و شهادت…………………………………………………….

3-انواع ايثار…………………………………………………………………………………………………………………………….

1-3 جهاد………………………………………………………………………………………………………………………………..

2-3 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………….

3-3 فناي عاشق در معشوق………………………………………………………………………………………………….

4-3 دهش و بخشش……………………………………………………………………………………………………………..

5-3 انفاق………………………………………………………………………………………………………………………………..

6-3 جامعه پزشكي…………………………………………………………………………………………………………………

4-ايثار پيامبر (ص) و اهل بيت(ع)……………………………………………………………………………………….

1-4 ايثار پيامبر در راه ترويج اسلام……………………………………………………………………………………..

1-1-4 ايثار در آئين محمدي (ص) و ائمه اطهار (ع)…………………………………………………………

2-1-4 ايثار انصار نسبت به مهاجران……………………………………………………………………………………

2-4 ايثار حضرت علي……………………………………………………………………………………………………………

3-4 حماسه حسيني……………………………………………………………………………………………………………..

5 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………

1-5 فلسفه وجودي فرهنگ ايثار و شهادت در مكتب اسلام……………………………………………..

1-1-5 ايثار و شهادت در تاريخ اسلام………………………………………………………………………………….

2-5 شهادت طلبي و انتفاضه…………………………………………………………………………………………………

3-5 انگيزه هاي شهادت طلبي……………………………………………………………………………………………..

4-5 شهادت در دين يهود……………………………………………………………………………………………………..

5-5 شهادت در مسيحيت……………………………………………………………………………………………………..

6-5 ايثار و شهادت طلبي در تاريخ پر بار انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي……………………..

1-6-5 شهيد و شهادت از ديدگاه امام خميني (ره)…………………………………………………………..

2-6-5 شهادت در بسته تاريخ از ديدگاه امام خميني (ره)………………………………………………..

3-6-5 مفهوم و ارزش شهادت از ديدگاه امام خميني (ره)……………………………………………….

4-6-5 مقام و منزلت شهدا از ديدگاه امام خميني (ره)…………………………………………………….

فصل سوم: تأثير ايثار در تكامل فرد و اجتماع………………………………………….

6-تأثير ايثار در تكامل فرد……………………………………………………………………………………………………..

1-6 ايثار و خدا محوري…………………………………………………………………………………………………………

2-6 نقش ايثار در رشد و تعالي انسان………………………………………………………………………………….

3-6 ايثار و عزت نفس……………………………………………………………………………………………………………

4-6 ايثار و توجه به آخرت……………………………………………………………………………………………………

5-6 ايثار و صبوري در برابر ناملايمات………………………………………………………………………………….

7- تأثير ايثار در تكامل اجتماع…………………………………………………………………………………………….

8-ترويج فرهنگ ايثار در حوزه اجتماعي…………………………………………………………………………….

1-8 سطح نخست (خانواده)………………………………………………………………………………………………….

2-8 سطح دوم (محيط جغرافيايي)………………………………………………………………………………………

3-8-سطح سوم (جامعه)……………………………………………………………………………………………………….

9-ترويج ايثار در حوزه فرهنگي…………………………………………………………………………………………….

10-ترويج ايثار در حوزه سياسي …………………………………………………………………………………………

11- ترويج ايثار در حوزه اقتصادي……………………………………………………………………………………….

فصل چهارم: بررسي ديدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ايثار و تأثير در تكامل فرد

و اجتماع………………………………………………………………………………………………………………………………….

12-جداول و نتايج………………………………………………………………………………………………………………….

13-نتيجه گيري……………………………………………………………………………………………………………………..

14-فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………..

15-ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………….

1-15 نمونه پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………..

2-15 نمونه مصاحبه………………………………………………………………………………………………………………

منابع و مآخذ:

1-بابازاده، علي اكبر، سيماي حكومتي امام علي (ع). قم، انتشارات انصاريان، 1378

2-انصاريان، حسين، ديار عاشقان، جلد هفتم، انتشارات سازمان تبليغات اسلامي، 1373

3-عميد زنجاني، عباسعلي، انقلاب اسلامي و ريشه هاي آن، فرهنگ ارشاد اسلامي، 1375

4-دكتر علي شريعتي، هبوط در كوير، چاپ هفتم، انتشارات سبز، 1369

5-استاد شهيد مرتضي مطهري، سيري در نهج البلاغه، چاپ دوم، 1354

6-عاملي، جواد، حماسه و عرفان، مركز نشر اسراء، چاپ دوم، 1377

7-منصوري لاريجاني، اسماعيل، زمزم عشق، مؤسسه فرهنگي انتشاراتي آيه، چاپ دوم، 1381

دانلود فایل

مقدمه:

 اكنون كه از پيروزي انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي با عراق سال ها مي گذرد، بايد ارزش ها و آرمان هاي اصيل و ارزش هاي اسلام ناب محمدي (ص) را در جامعه پيدا كنيم كه اين امر در زماني انجام مي پذيرد كه فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه پي‌ريزي و نهادينه شود.

اصولاً يكي از مسائل مهم جامعه اي كه مدعي حضور گفتگوي تمدن هاست پي بردن به اصالت تمدن ها و فرهنگ ها و انگيزة خالص و ناب شهدا است. در اين عرصه تنها زمينه اي كه از فرهنگ و شهادت داشتيم عنواني بود كه در طوب زندگي خود در لوح روح خود حك كرده ايم. زمينه اي كه خانواده ها يا شهدا و ايثارگران داراي درك بالاتر و بهتري از آن هستند براي اين موضوع ما به كتاب هايي كه فلسفه ايثار و فرهنگ آن را عميق تر بيان كرده بسيار توجه و اشاره كرديم.

مسئله ديگر كه ما در اين مقاله و يا تحقيق آن را مورد توجه قرار داديم، ارزش هايي بود كه در جوامع و اديان مختلف براي ناميدن يك فرد به عنوان شهيد ملاك قرار مي‌گيرد. پس براي اين امر ابتدا بايد انگيزه هاي شهادت طلبي را در جوامع مختلف بررسي كرديم.

نتايج اين پژوهش به ما كمك مي‌كند تا هاله اي از تقدس و معنويت و روح، را فرا گيرد و در درك بهتر فرهنگ ايثار و شهادت ما را ياري دهد.

1-1بيان مسئله

مسئله مورد نظر در پژوهش حاضر بررسي جايگاه ايثار در منابع اسلامي، انواع ايثار، تذثير ايثار فرهنگ فرد و اجتماع و عوامل گسترش دهنده و باز دارنده ايثار مي‌باشد.

1-تعريف مفهومي ايثار و جايگاه آن در اسلام؟

2-بررسي انواع ايثار

3-تأثير ايثار بر فرد و اجتماع

4-بررسي عوامل گسترش دهنده و بازدارنده ايثار

5-بررسي ايثار و شهادت در دين هاي مسيح و يهود

2-1- اهميت و ضرورت مسئله:

تاريخ نهضت هاي اسلامي آكنده از حضور مردان و زناني است كه در عرصة جهاد، خالصانه به ميدان عمل آمدند و با جان فشاني و ايثار، بي نام و نشان از خويش، حق را بر اريكة عدالت نشاندند در اين نوشتار تلاش شده است تا در دو بخش مجزا پس از مقدمه، تعاريف و مفاهيم فرهنگ ايثار و مصاديق عيني و عملي آن به شكل مشروح بيان شود.

فرهنگ شهادت و ايثار، تجلي بخش هويت ديني و احياي ارزش هايي است كه حيات انديشه يك جامعة انساني را ضمانت مي‌كند و بهداشت رواني انسان را در عرصه هاي اجتماعي و سياسي و اقتصادي شكل مي‌دهد. به ديگر سخن، شهيدان، در يك انتخاب آگاهانه، با نفي خويش به نفع جامعه و يك انديشه همت مي گمارند، و فضاي رخوت و غفلت عصر خود را به فضاي تلاش و بينش فرا مي خوانند. آنان به كابلد بي رمق يك جامعه، روح خودباوري مي دهند و حيات و حركت ارزش هايي كه در طوفان حوادث به فراموشي سپرده شده است به منصة ظهور مي رسانند.

فهرست مطالب

فصل اول: كليات……………………………………………………………………………………………………………………..

1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….

2- بيان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………..

2-1 اهميت و ضرورت مسئله……………………………………………………………………………………………….

3-1 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….

4-1 جامعه آماري…………………………………………………………………………………………………………………..

5-1 نمونه و روش نمونه گيري…………………………………………………………………………………………….

6-1 روش تحقيق……………………………………………………………………………………………………………………

7-1 مراحل اجراي تحقيق…………………………………………………………………………………………………….

8-1 مشكلات تحقيق……………………………………………………………………………………………………………..

9-1 ارائه پيشنهادات………………………………………………………………………………………………………………

فصل دوم: ايثار در منابع اسلامي……………………………………………………………..

2-تعريف ايثار………………………………………………………………………………………………………………………….

1-2 نمونه اي از آيات قرآن كريم درباره ايثار و شهادت…………………………………………………….

3-انواع ايثار…………………………………………………………………………………………………………………………….

1-3 جهاد………………………………………………………………………………………………………………………………..

2-3 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………….

3-3 فناي عاشق در معشوق………………………………………………………………………………………………….

4-3 دهش و بخشش……………………………………………………………………………………………………………..

5-3 انفاق………………………………………………………………………………………………………………………………..

6-3 جامعه پزشكي…………………………………………………………………………………………………………………

4-ايثار پيامبر (ص) و اهل بيت(ع)……………………………………………………………………………………….

1-4 ايثار پيامبر در راه ترويج اسلام……………………………………………………………………………………..

1-1-4 ايثار در آئين محمدي (ص) و ائمه اطهار (ع)…………………………………………………………

2-1-4 ايثار انصار نسبت به مهاجران……………………………………………………………………………………

2-4 ايثار حضرت علي……………………………………………………………………………………………………………

3-4 حماسه حسيني……………………………………………………………………………………………………………..

5 شهادت…………………………………………………………………………………………………………………………………

1-5 فلسفه وجودي فرهنگ ايثار و شهادت در مكتب اسلام……………………………………………..

1-1-5 ايثار و شهادت در تاريخ اسلام………………………………………………………………………………….

2-5 شهادت طلبي و انتفاضه…………………………………………………………………………………………………

3-5 انگيزه هاي شهادت طلبي……………………………………………………………………………………………..

4-5 شهادت در دين يهود……………………………………………………………………………………………………..

5-5 شهادت در مسيحيت……………………………………………………………………………………………………..

6-5 ايثار و شهادت طلبي در تاريخ پر بار انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي……………………..

1-6-5 شهيد و شهادت از ديدگاه امام خميني (ره)…………………………………………………………..

2-6-5 شهادت در بسته تاريخ از ديدگاه امام خميني (ره)………………………………………………..

3-6-5 مفهوم و ارزش شهادت از ديدگاه امام خميني (ره)……………………………………………….

4-6-5 مقام و منزلت شهدا از ديدگاه امام خميني (ره)…………………………………………………….

فصل سوم: تأثير ايثار در تكامل فرد و اجتماع………………………………………….

6-تأثير ايثار در تكامل فرد……………………………………………………………………………………………………..

1-6 ايثار و خدا محوري…………………………………………………………………………………………………………

2-6 نقش ايثار در رشد و تعالي انسان………………………………………………………………………………….

3-6 ايثار و عزت نفس……………………………………………………………………………………………………………

4-6 ايثار و توجه به آخرت……………………………………………………………………………………………………

5-6 ايثار و صبوري در برابر ناملايمات………………………………………………………………………………….

7- تأثير ايثار در تكامل اجتماع…………………………………………………………………………………………….

8-ترويج فرهنگ ايثار در حوزه اجتماعي…………………………………………………………………………….

1-8 سطح نخست (خانواده)………………………………………………………………………………………………….

2-8 سطح دوم (محيط جغرافيايي)………………………………………………………………………………………

3-8-سطح سوم (جامعه)……………………………………………………………………………………………………….

9-ترويج ايثار در حوزه فرهنگي…………………………………………………………………………………………….

10-ترويج ايثار در حوزه سياسي …………………………………………………………………………………………

11- ترويج ايثار در حوزه اقتصادي……………………………………………………………………………………….

فصل چهارم: بررسي ديدگاه دانش آموزان در خصوص مفهوم ايثار و تأثير در تكامل فرد

و اجتماع………………………………………………………………………………………………………………………………….

12-جداول و نتايج………………………………………………………………………………………………………………….

13-نتيجه گيري……………………………………………………………………………………………………………………..

14-فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………..

15-ضمائم……………………………………………………………………………………………………………………………….

1-15 نمونه پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………..

2-15 نمونه مصاحبه………………………………………………………………………………………………………………

منابع و مآخذ:

1-بابازاده، علي اكبر، سيماي حكومتي امام علي (ع). قم، انتشارات انصاريان، 1378

2-انصاريان، حسين، ديار عاشقان، جلد هفتم، انتشارات سازمان تبليغات اسلامي، 1373

3-عميد زنجاني، عباسعلي، انقلاب اسلامي و ريشه هاي آن، فرهنگ ارشاد اسلامي، 1375

4-دكتر علي شريعتي، هبوط در كوير، چاپ هفتم، انتشارات سبز، 1369

5-استاد شهيد مرتضي مطهري، سيري در نهج البلاغه، چاپ دوم، 1354

6-عاملي، جواد، حماسه و عرفان، مركز نشر اسراء، چاپ دوم، 1377

7-منصوري لاريجاني، اسماعيل، زمزم عشق، مؤسسه فرهنگي انتشاراتي آيه، چاپ دوم، 1381

8-عليخاني، علي اكبر، بحراني مرتضي، شهيد و شهادت در ادعيه و زيارت، نشر شاهد، چاپ اول، 1380

9-عباسعلي عميد زنجاني، جهاد از ديدگاه امام علي(ع) در نهج البلاغه، انتشارات سهامي چاپخانه اي وزارت ارشاد اسلامي، بهار 1365

10-جبران خليل جبران، پيامبر، ترجمه دكتر الهي قمشه اي، انتشارات روزنه، پاييز 1378

11-الاصفهاني الراغب، المفردات في غريب القرآن، دفتر نشر كتاب، 1404

12-جمال الدين الافريقي المصدري، ابولفضل، لسان العرب (بيروت: دارالصادر)ج 3

13-دبيرخانه شوراي هماهنگي و نظارت بر امر ترويج فرهنگ ايثار و شهادت هم انديشي فرهنگ ايثار و شهادت چاپ اول، تابستان 1383

منصوري لاريجاني، اسماعيل- عاشقان بي ادعا- انتشارات خادم الرضا (ع)- چاپ اول، تابستان 82

14-شهود، فصل نامة فرهنگي پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، شماره 3، تابستان 1379

15-شهود، فصل نامة فرهنگي پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، شمارة 6 و 7، بهار و تابستان 1379

16-شهود، فصل نامة فرهنگي پژوهشي بنياد شهيد انقلاب اسلامي، شمارة 4، پاييز 1379

17-پيشگامان، ماهنامة فرهنگي-آموزشي سازمان بسيج دانش آموزي، بهمن ماه 1383

چشمه سهرابي، مظفر، زير نظر علي شكويي، تهران نشر شاهد، 1378

18-لغت نامة خدا

19-صحيفة نور، ج 20

20-صحيفة نور، ج 18

21-جلوه هاي حكمت، واژة صبر

22-صافي

دانلود فایل