مقدمه

اين تحقيق از يك مقدمه و چهار بخش تشكيل شده است كه هر يك از بخش ها نيز به فصول مختلف و فصول نيز به مباحث متعدد تقسيم شده است.

در بخش اول زمينه ها و عرصه هاي نفوذ فرهنگ غرب را بيان نموده ، نفوذ فرهنگ غرب را بر جوامع عربي از طريق تاثير بر ادبيات عربي بررسي خواهيم كرد.

همچنين نقش موسسات فرهنگي آموزشي و رسانه اي در دوره معاصر به عنوان عوامل نهضت ادبي و زمينه ساز الگوبرداري بي حد و مرز از ادبيات غرب در ادبيات عربي و در نتيجه نفوذ فرهنگ غرب در جوامع عربي را مورد بررسي قرار خواهيم داد. لازم به ذكر است نام «عرب» ،‌ملت هاي بسياري را در بر مي گيرد. ولي در اين پايان نامه ، بيشتر به مصر و آن بخش از شام (يا به اصطلاح نويسندگان اروپايي «سوريه جغرافيايي» كه امروزه به نام سوريه و لبنان شناخته شده است نظر خواهيم داشت.

در اين باره كه چرا مصر و شام ، پيشگام جنبش عرب بوده اند در بخش نخست ، سخن خواهيم گفت.

در بخش دوم مكاتب ادبي وارد شده در ادبيات عرب معاصر را مطرح نموده، خواهيم گفت توزيع و گسترش مكاتب ادبي غربي بر جوامع عربي از جمله عوامل موثر در ايجاد گفتمان هاي ادبي و فضا سازي براي توليد آثار ادبي در چارچوبه وارد شده از دنيار غرب بوده است.

شايان ذكر است شناخت ادبيات معاصر عرب بدون شناخت ادبيات معاصر غرب غير ممكن بوده و اثبات فرضيه هاي اين تحقيق و نيز بررسي نقش مسيحيان در انتقال فرهنگ و ادبيات غرب به اديات عرب بدون طرح مباني نظري غرب و مكاتب ادبي آن ناممكن مي نمايد.

در بخش سوم نمودها و جلوه هاي غرب گرايي در گرايش هاي نوين ادبيات عرب را بيان نموده ، به صورت اجمالي گرايش هاي نوين شعر و نثر را در دوره معاصر بررسي خواهيم كرد.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

طرح تحقيق …………………………………………………………………………………………. 1

مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 7

بخش اول : ريشه ها و زمينه هاي تاريخي نفوذ فرهنگ غرب بر جوامع عربي        10

پيشگفتار ……………………………………………………………………………………………. 11

فصل اول : عوامل نهضت ادبي …………………………………………………………….. 15

پيشگامي مصر ……………………………………………………………………………………. 16

وضع شام ………………………………………………………………………………………….. 18

1-   مدارس …………………………………………………………………………………………. 24

1-1-      لبنان ……………………………………………………………………………………….. 24

1-2-      مصر ………………………………………………………………………………………. 25

1-3-      ساير بلاد عربي ……………………………………………………………………….. 25

2-روزنامه  و مجلات ………………………………………………………………………….. 25

2-1-مصر …………………………………………………………………………………………. 25

2-2- لبنان …………………………………………………………………………………………. 26

3-چاپ و چاپخانه ………………………………………………………………………………. 26

4- كتابخانه ………………………………………………………………………………………… 27

5- انجمن هاي علمي و ادبي …………………………………………………………………. 27

6- ارتباط و تماس مستقيم با غرب ……………………………………………………….. 27

7- ترجمه داستان هاي غربي ……………………………………………………………….. 32

7-1- سير تحول داستان نويسي در مصر تا جنگ جهاني دوم …………………. 39

7-2- نقد و بررسي سير تاريخي داستان نويسي در ادبيات نوين ……………… 53

8- نمايشنامه ……………………………………………………………………………………… 59

9- سينما ……………………………………………………………………………………………. 60

فصل دوم : شرق شناسي …………………………………………………………………….. 61

1-   مفهوم شرق شناسي ………………………………………………………………………. 62

1-1-      معناي لغوي استشراق ………………………………………………………………. 62

1-2-      معناي اصلاحي استشراق…………………………………………………………… 63

2-           پديده مشرق شناسي …………………………………………………………………… 64

3-           شرق شناسي …………………………………………………………………………….. 66

4-           شرق به عنوان «غير»…………………………………………………………………… 67

5-           نمونه هاي بارز صورت نمايشي شرق ………………………………………….. 69

6-           سياست و شرق شناسي ……………………………………………………………… 70

7-           يونان گرايي و مسيحيت  به عنوان اجزاي بنيادين ميراث شرقي ها …… 70

8-           شرق شناسي وارونه ………………………………………………………………….. 71

9-           بومي گرايي ……………………………………………………………………………….. 72

نقد و نظر……………………………………………………………………………………………. 73

بخش دوم : مكاتب ادبي معاصر ……………………………………………………………. 77

فصل اول : مكاتب ادبي غرب ………………………………………………………………… 78

1-   سير تحول تاريخي مكاتب ادبي غرب ………………………………………………… 79

2-   مكاتب ادبي مغرب زمين …………………………………………………………………. 83

2-1- كلاسيك ……………………………………………………………………………………. 85

2-2- كلاسيك جديد ……………………………………………………………………………. 88

2-3- رومانتيسم ………………………………………………………………………………… 91

2-4- پارناسيسم ………………………………………………………………………………… 96

2-5- رئاليسم …………………………………………………………………………………….. 100

2-6- رئاليسم سوسياليستي …………………………………………………………………. 102

2-7- سوررئاليسم ……………………………………………………………………………… 102

2-8- سمبوليسم …………………………………………………………………………………. 103

2-9- اگزيستانسياليسم ……………………………………………………………………….. 106

2-10- دادائيسم …………………………………………………………………………………. 110

فصل دوم شعرعربي و مكاتب ادبي غرب ………………………………………………. 112

1-   شعر عربي قديم …………………………………………………………………………….. 113

1-1-      مكتب «عمود الشعر»………………………………………………………………….. 114

1-2-      مكتب نوپردازان ……………………………………………………………………….. 115

1-3-      مكاتب عربي قديم ……………………………………………………………………… 116

1-3-1 – مكتب صنعت ………………………………………………………………………… 116

1-3-2- مكتب تصنيع ………………………………………………………………………….. 117

1-3-3- مكتب تصنع …………………………………………………………………………… 117

2-           شعر عربي معاصر……………………………………………………………………… 118

2-1-      كلاسيك نوين در شعر عربي معاصر ………………………………………….. 119

2-2-      رومانتيسم در شعر عربي معاصر……………………………………………….. 121

2-3-      رئاليسم در شعر عربي معاصر…………………………………………………… 125

2-4-      سوررئاليسم در شعر عربي معاصر……………………………………………. 126

2-5-      سمبوليسم در شعر عربي معاصر……………………………………………….. 127

2-6-      اگزيستانسياليسم در شعر عربي معاصر………………………………………. 132

2-7-      پارناسيسم در شعر عربي معاصر………………………………………………. 134

2-8-      دادائيسم  در شعر عربي معاصر………………………………………………… 135

فصل سوم : گرايش به تامل در ادبيات عرب ………………………………………….. 136

1-   ريشه هاي گرايش به تامل در دوره معاصر ……………………………………… 137

1-1-      احساس حقارت ……………………………………………………………………….. 137

1-2-      بحران ها …………………………………………………………………………………. 139

1-3-      تهاجم فرهنگي ………………………………………………………………………….. 141

1-4-      حس نوگرايي …………………………………………………………………………… 142

1-4-1- نزاع قديم و جديد …………………………………………………………………… 142

نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 144

1-5- مهاجرتها……………………………………………………………………………………. 144

2-           شعر تاملي و مكاتب ادبي غرب …………………………………………………….. 147

نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 149

2-1-      آيا تامل به معني قطع رابطه با مسايل بيروني است ؟……………………… 150

بخش سوم : گرايش هاي نوين ادبيات عربي …………………………………………… 152

فصل اول : گرايش هاي نوين شعر عربي معاصر …………………………………… 153

1-   گرايش هاي نوين موضوعي ……………………………………………………………. 155

1-1-      حماسه ……………………………………………………………………………………. 156

1-2-      نمايشنامه منظوم ……………………………………………………………………… 158

1-3-      قصه ……………………………………………………………………………………….. 162

1-4-      اسطوره ………………………………………………………………………………….. 163

2-           تحولات موسيقي و ساختار شعر عربي …………………………………………. 167

2-1-      شعر منثور ………………………………………………………………………………. 168

2-2-      شعر آزاد…………………………………………………………………………………. 169

2-3-      شعر مدور……………………………………………………………………………….. 170

2-4-      قصيده كلي ………………………………………………………………………………. 172

2-5-      شعر درامي (نمايشي)………………………………………………………………… 173

فصل دوم :‌گرايش هاي نوين نثر عربي معاصر……………………………………….. 174

1-   قصه در ادب عربي معاصر …………………………………………………………….. 178

2-   سيره نويسي …………………………………………………………………………………. 180

3-   نمايشنامه نويسي …………………………………………………………………………… 181

بخش چهارم : سيري در انديشه مسيحي عرب ……………………………………….. 183

فصل اول: انديشه ادباي مسيحي عرب …………………………………………………… 184

1-   ادباي مهجر……………………………………………………………………………………. 185

1-1-      جبران خليل جبران …………………………………………………………………… 185

1-1-1-         اسلوب ادبي جبران ……………………………………………………………… 185

1-1-2-         شرق و غرب از نظر جبران ………………………………………………….. 191

1-1-3-         واقع گرايي جبران ……………………………………………………………….. 195

1-2-           ميخائيل و نعيمه ……………………………………………………………………… 196

1-2-1-         اسلوب ادبي نعيمه ……………………………………………………………….. 196

1-2-2-         عوامل موثر بر افكار نعيمه …………………………………………………… 198

1-2-3-         شرق و غرب از نظر نعيمه …………………………………………………… 201

1-3-           ايليا ابوماضي ………………………………………………………………………… 204

1-3-1-         شرق و غرب  از نظر ابوماضي …………………………………………….. 204

1-4-           ديانت و رجال مذهبي در ادب مهجر………………………………………….. 205

1-5-           مقايسه باورهاي ديني مهجر ……………………………………………………. 207

1-6-           زن در ادب مهجر …………………………………………………………………… 208

1-7-           عرف و سنت تحميلي ،‌ازدواج اجباري ……………………………………….. 208

2-ساير ادبا ……………………………………………………………………………………….. 211

2-1- نجيب عازوري …………………………………………………………………………… 211

2-2- شبلي شميل ……………………………………………………………………………….. 213

2-2-1- شعر شميل  در ستايش حضرت محمد (ص) و قرآن…………………… 215

2-2-2-سخن شبلي شميل درباره امام علي بن ابي طالب (ع)…………………….. 216

2-3-نسيب عريضه و سبك شعري تازه ………………………………………………… 216

فصل دوم :‌تاثير ادباي مسيحي عرب بر جهان عرب ………………………………… 217

1-   انديشه ها و جنبش هاي نوين سياسي – اجتماعي ………………………………. 218

1-1-      راههاي نفوذ فلسفه روشنگري فرانسه و انديشه هاي انقلاب فرانسه

 در خاور عربي ………………………………………………………………………………….. 222

1-2-      كوشش عملي ادبا …………………………………………………………………….. 232

1-3-      كشورهاي عربي ………………………………………………………………………. 235

1-4-      انجمن هاي روشنگري فرهنگي در سوريه …………………………………… 237

2-           داستان ……………………………………………………………………………………… 242

2-1-      انگيزش منفي به دين وتمسخر مظاهر آن و طرح ارزش هاي ضد ديني       245

2-1-1- خودكشي ………………………………………………………………………………. 250

2-1-2- اعتراف …………………………………………………………………………………. 254

2-2-      اهتمام به غريزه ممنوعه جنسي و توصيف صحنه هاي تحريك آميز.. 255

2-3-      استعمال گويش محلي و تضعيف زبان فصيح عربي ………………………. 266

2-4-      واقع گرايي در داستان ………………………………………………………………. 268

3-           تاريخ ………………………………………………………………………………………… 280

نقدو نظر ……………………………………………………………………………………………. 280

4-           زبان شناسي ……………………………………………………………………………… 283

فصل سوم : انديشه اديب مسلمان …………………………………………………………. 286

1-   طه حسين ……………………………………………………………………………………… 288

1-1-      آثار ادبي طه حسين ………………………………………………………………….. 288

نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 299

چكيده ………………………………………………………………………………………………… 301

خلاصه البحث …………………………………………………………………………………….. 303

منابع …………………………………………………………………………………………………. 305

جهت دانلود کلیک کنید