چكيده

هدف پژوهش حاضر، بررسي سطح سلامت رواني در خانواده هاي خلبانان نظامي و همچنين بررسي سطح سلامت رواني همسران خلبانان نظامي در مقايسه با همسران افراد عادي، مي باشد.

در اين پژوهش، عامل حرفة پر تنش خلباني به عنوان متغير پيش بين و سلامت رواني به عنوان متغير ملاك در نظر گرفته شده اند. جامعة پژوهش متشكل از 120 نفر از خانواده هاي خلبانان نظامي است كه از اين 120 نفر، 32 نفر را همسران و 86 نفر را فرزندان تشكيل مي دهند و همچنين 30 نفر از همسران افراد عادي نيز جهت مقايسه با 30 نفر از همسران خلبانان نظامي از نظر سطح سلامت رواني، از جامعة در دسترس به گروه نمونة پژوهش اضافه گرديد. اما در نهايت 148 پرسشنامه بازگردانده شده مورد تجزيه و تحليل آماري انجام گرفت.

پژوهش حاضر، يك پژوهش از نوع توصيفي- همبستگي است. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه SCL-90-R و پرسشنامة مشخصات فردي -خانوادگي مي باشد. اين پژوهش در نهايت به شش سؤال اصلي پاسخ مي دهد كه اين شش سؤال عبارتند از:

1-سلامت رواني همسران خلبانان نظامي در چه سطحي است؟

2-سلامت رواني همسران افراد عادي در چه سطحي است؟

3-سلامت رواني همسران خلبانان نظامي در مقايسه با سلامت رواني همسران افراد عادي در چه سطحي است؟

فهرست مطالب
عنوان                                                   صفحه
مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 1
فصل اول: بيان مسأله
مقدمه ……………………………………………………………………………………………. 7
بيان مسأله ………………………………………………………………………………………. 7
ضرورت و اهميت پژوهش ………………………………………………………………… 11
اهداف پژوهش ………………………………………………………………………………. 12
سؤالهاي پژوهش …………………………………………………………………………….. 13
مفاهيم و متغيرهاي عملياتي ……………………………………………………………….. 14
خلاصه فصل …………………………………………………………………………………. 17
فصل دوم:گسترة نظري موضوع و پيشينه تحقيقاتي
مقدمه ………………………………………………………………………………………….. 19
مباني نظري …………………………………………………………………………………… 19
مفهوم سلامت ………………………………………………………………………. 19
نگاهي تاريخي به سلامت و بيماري …………………………………………….. 21
الگوهاي سلامت ……………………………………………………………………. 23
مقايسة الگوهاي سلامت ………………………………………………………….. 42
عنوان                                                   صفحه
ابعاد سلامت ………………………………………………………………………… 43
سلامت رواني ……………………………………………………………………….. 47
مفهوم سلامت رواني در نظريه هاي مختلف …………………………………… 52
تعريف تنيدگي ……………………………………………………………………… 72
تاريخچة تنيدگي ……………………………………………………………………. 75
انواع تنيدگي ………………………………………………………………………… 76
محركهاي تنيدگي زا ……………………………………………………………….. 77
چه كسي در برابر تنيدگي آسيب پذير تر است؟ ………………………………. 79
هزينة تنيدگي ……………………………………………………………………….. 80
منابع تنيدگي و زندگي حرفه اي …………………………………………………. 81
عوامل تنيدگي شغلي ………………………………………………………………. 84
مكانيزمهاي تأثير تنيدگي ………………………………………………………….. 91
واكنشهاي جسماني در مقابل تنيدگي ……………………………………………. 93
نشانگان سازگاري عمومي سليه ………………………………………………….. 94
ارتباط تنيدگي با بهداشت و سلامت رواني ……………………………………. 97
آثار روانشناختي تنيدگي …………………………………………………………… 99
تنيدگي و بيماريها ………………………………………………………………… 100
عنوان                                                   صفحه
تنيدگي و رويدادهاي زندگي ……………………………………………………. 109
پيشگيري و درمان ………………………………………………………………… 111
كاهش تنيدگي در محيط كار ……………………………………………………. 122
يافته هاي پژوهشي ………………………………………………………………………… 124
پژوهشهاي داخلي ………………………………………………………………… 124
پژوهشهاي خارجي ………………………………………………………………. 126
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 129
فصل سوم:روش تحقيق
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 131
نوع پژوهش ………………………………………………………………………………… 131
جامعة آماري ……………………………………………………………………………….. 132
گروه نمونه  …………………………………………………………………………………. 132
روش نمونه گيري …………………………………………………………………………. 132
ابزار اندازه گيري …………………………………………………………………………… 133
روشهاي آماري …………………………………………………………………………….. 143
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 144

عنوان                                                   صفحه
فصل چهارم:تجزيه و تحليل داده ها
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 146
يافته هاي توصيفي …………………………………………………………………………. 146
يافته هاي استنباطي ………………………………………………………………………… 161
يافته هاي جانبي ……………………………………………………………………………. 180
خلاصه فصل ……………………………………………………………………………….. 187
فصل پنجم:تفسير نتايج
مقدمه ………………………………………………………………………………………… 191
تفسير خلاصه اي از پژوهش …………………………………………………………….. 191
بحث و بررسي دربارة يافته هاي پژوهشي …………………………………………….. 194
محدوديتهاي پژوهش ……………………………………………………………………… 203
پيشنهادات …………………………………………………………………………………… 203
فهرست منابع فارسي ………………………………………………………………………. 205
فهرست منابع انگليسي ……………………………………………………………………. 208
ضمائم ……………………………………………………………………………………….. 209

فهرست اشكال
عنوان                                                   صفحه
شكل (1-2):الگوي زيستي- رواني- اجتماعي …………………………………………. 27
شكل(2-2):الگوي جديدي از سلامت …………………………………………………… 31
شكل(3-2):ارتباط سلامت با ساير حوزه هاي مرتبط با سلامت …………………….. 35
شكل(4-2):پايه هاي الگوي اعتقاد به سلامت ………………………………………….. 38
شكل(5-2):الگوي مراحل تغيير …………………………………………………………… 40
شكل(6-2):راههاي كه از طريق آنها تنيدگي به بيماري منتهي مي گردد …………… 92
شكل(7-2):سندرم سازش عمومي ……………………………………………………….. 97

فهرست جدولها
عنوان                                                   صفحه
جدول (1-2): مقياس درجة سازگاري مجدد اجتماعي ……………………………… 110
جدول (1-4): جدول فراواني بر حسب جنسيت …………………………………….. 146
جدول (2-4): جدول فراواني بر حسب وضعيت تأهل ……………………………… 147
جدول (3-4): جدول فراواني بر حسب ميزان تحصيلات ………………………….. 148
جدول (4-4): جدول مقايسة فراواني نمرات در همسران و خلبانان نظامي ……… 149
جدول (5-4): نتايج توصيفي مربوط به گروه همسران خلبانان نظامي و همسران افراد عادي …………………………………………………………………………………………. 152
جدول (6-4): نتايج توصيفي مربوط به فرزندان دختر و پسر خلبانان نظامي ……. 155
جدول (7-4): نتايج توصيفي مربوط به فرزندان و همسران خلبانان نظامي ………. 158
جدول (8-4): نتايج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بين دو گروه همسران خلبانان نظامي و همسران افراد عادي …………………………………………………………….. 162
جدول (9-4): نتايج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بين دو گروه فرزندان خلبانان نظامي و همسران خلبانان نظامي ………………………………………………………… 170
جدول (10-4): نتايج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بين دو گروه فرزندان دختر و پسر خلبانان نظامي ………………………………………………………………………… 178

عنوان                                                   صفحه
جدول (11-4): جدول فراواني همسران خلبانان در حين خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………………………………………………….. 180
جدول (12-4): نتايج توصيفي مربوط به همسران خلبانان در حين خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………………………………………… 181
جدول (13-4): نتايج حاصل از آزمون مستقل نمونه ها بين دو گروه همسران خلبانان در حين خدمت و همسران خلبانان بازنشسته …………………………………………. 184

فهرست نمودارها
عنوان                                                   صفحه
نمودار (1-2): طيف عافيت و بيماري ……………………………………………………. 45
نمودار (1-4): نيمرخ رواني همسران و فرزندان خلبانان نظامي (118نفر) ……….. 150
نمودار (2-4): تعداد علائم مثبت مرضي در كل آزمودنيها ………………………….. 151
نمودار (3-4): نيمرخ رواني همسران خلبانان نظامي در مقايسه
با همسران افراد عادي …………………………………………………………………….. 154
نمودار (4-4): نيمرخ رواني فرزندان پسر و دختر خلبانان نظامي در مقايسه با هم 157
نمودار (5-4): نيمرخ رواني همسران خلبانان نظامي در مقايسه
با فرزندان خلبانان نظامي …………………………………………………………………. 159

فهرست منابع:
الف) منابع فارسي
1-    آلبوشوكه، سيد احمد ، خستگي پرواز و محدوديت هاي زمان پرواز، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشكده صنعت هواپيمايي كشوري(1374)
2-    استورا، جين بنجامين ، تنيدگي يا استرس بيماري جديد تمدن ترجمه پريرخ دادستان، تهران، انتشارات رشد (1377)
3-    باقي، عباس؛ بيماريهاي شايع شغلي ؛ فصلنامه ايمني ؛ شمارة 34 (1380)
4-    پريور، علي ؛ نابسامانيهاي رواني . تهران . انتشارات آسيا (1369).
5-    توكلي كلاله ، بررسي عوامل استرس را وضعيت سلامت عمومي در مديران و مديره هاي پرستاري بيمارستانهاي دانشگاهي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني تهران ؛ شهيد بهشتي و ايران، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه علوم پزشكي ايران (1375)
6-    جي. كرتيس، آنتوني ، روانشناسي سلامت ، ترجمه دكتر علي فتحي آشتياني و هادي عظيمي آشتياني، انتشارات بعثت (1383)
7-    خدا رحيمي، سيامك ؛ مفهوم سلامت روانشناختي، تهران ؛ انتشارات جاودان خرد  (1374).

دانلود فایل